Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – Wspólnicy spółki z o.o.

Spółka z.o.o. posiada osobowość prawną w oparciu, o którą działa na rynku. Jej funkcjonowanie jest kierowane przede wszystkim przez działalność Zarządu oraz Zgromadzenia wspólników. Wspólnikiem jest każdy udziałowiec, choćby dysponował zaledwie jednym udziałem. Rola ta pozwala na wpływanie na losy spółki poprzez prawo głosu. Każdy wspólnik może kontrolować poczynania spółki oraz jej kondycję finansową. Raz w roku partycypuje on w zyskach spółki otrzymując dywidendę. Gdy jednak spółka odnotowuje straty, musi wspomóc ją finansowo z własnego portfela.

Kto może być wspólnikiem w spółce z o.o.?

Wspólnikiem w spółce z.o.o. może być:

– osoba fizyczna,
– osoba prawna,
– jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej.

Wspólnikiem w spółce z.o.o. może być dowolna osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności prawnych. Nie może jednak być karana przez ostatnie 5 lat za przestępstwa opisane w rozdziale XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego, a także w artykułach 585, 587, 590, 591 Kodeksu spółek handlowych. Uogólniając, w powyższych miejscach są opisane przestępstwa związane z papierami wartościowymi, fałszowaniem dokumentów, nielegalnym pozyskiwaniem informacji, przeciw mieniu, obrotowi gospodarczemu i pieniężnemu. Także jeżeli sąd orzekł zakaz zajmowania określonego stanowiska lub prowadzenia działalności gospodarczej, nie można zostać wspólnikiem w spółce z.o.o. W każdym innym wypadku osoba fizyczna może legalnie zostać wspólnikiem w spółce z.o.o. Aby zostać wspólnikiem należy nabyć udziały spółki lub ją zarejestrować.

Wspólnikiem w spółce z.o.o. może być osoba prawna. Oznacza to, że np. spółka z.o.o. może być wspólnikiem w innej spółce z.o.o. Inne osoby prawne to spółka akcyjna, spółdzielnia, jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa państwowe, partie polityczne, szkoły wyższe, fundacje, związki zawodowe, stowarzyszenia rejestrowane i inne. Wystarczy, że dana osoba prawna nabędzie udziały w spółce z.o.o. Należy dodać, że w przypadku jednoosobowej spółki z.o.o. nie ma możliwości, aby założyła ona inną jednoosobową spółkę z.o.o.

Ostatnią kategorią wspólników są jednostki organizacyjne, które nie posiadają podmiotowości prawnej, czyli tzw. ułomne osoby prawne. Należą do nich przede wszystkim osobowe spółki handlowe: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna. Dodać należy do tej listy wspólnotę mieszkaniową, partię polityczną bez wpisu do ewidencji oraz spółki kapitałowe będące w organizacji (inne spółki z.o.o. i spółki akcyjne przed rejestracją w KRS).

Wspólnicy nie ryzykują swoim majątkiem

Największą zaletą tworzenia spółek z.o.o. jest to, że wspólnicy nie dopowiadają swoim prywatnym majątkiem za zobowiązania spółki. Mówi o tym (art. 151 § 4 k.s.h.). Czyli zupełnie inaczej niż ma to miejsce, gdy firma funkcjonuje jako jednoosobowa działalność gospodarcza. Fakt ten sprawia, że wiele osób decyduje się założyć spółkę z.o.o. dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa finansowego.

Spółka z.o.o. ma odrębna osobowość prawną. Dysponuje własnym kapitałem zakładowym, który jest przeznaczany na bieżąca działalność spółki z.o.o. Dodatkowo na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być zapisane dobra materialne jak lokal, samochód, komputer, meble i inne sprzęty. Wszelkie umowy nie są zawierane indywidualnie przez wspólników, ale za pośrednictwem osobowości prawnej spółki. Dlatego jakiekolwiek należności są uiszczane z kasy spółki.

Kiedy wspólnik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności?

Jeden z przypadków, gdy wspólnik może zostać obciążony prawnie, to sytuacja gdy działa on na niekorzyść spółki, gdy ta znajduje się jeszcze w fazie organizacji. Może to być działanie uniemożliwiające utworzenie spółki, np. poprzez niewłaściwe sformułowanie umowy spółki z o.o. lub w dowolny inny sposób. Gdy za sprawą takich działań sąd gospodarczy odmówi rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym, wspólnik może być pociągnięty do odpowiedzialności. Jednak jego wina musi być dokładnie wykazana i być spowodowana przez umyślne działanie lub zaniedbanie.

Inne działanie, które jest niedozwolone, to wypłacanie przez wspólnika pieniędzy za świadczone przez siebie usługi, gdy spółka znajduje się w organizacji. Jest to sprzeczne z art. 158 § 2 k.s.h. Są to jednak skraje przypadki. Dotyczą one szczególnie zaniedbań w okresie formowania spółki, czyli najczęściej w pierwszych 2-3 tygodniach przed jej rejestracją w KRS. Nie są one wymierzone we wspólników, ale mają chronić interes spółki przed nadużyciami. Gdy spółka zostanie już zarejestrowana, powyższe przypadki nie mają już zastosowania.

Wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ryzykuje tylko swoim wkładem

Największą stratą, jaką mogą ponieść wspólnicy, to utrata wniesionego wkładu w kapitał zakładowy. Jeżeli spółka z.o.o. popadnie w zadłużenie, ich prywatne konta bankowe i mienie są całkowicie bezpieczne. Nie ma prawnej możliwości (pomijając wyraźne nadużycia łamiące przepisy, oszustwa itd.), aby ewentualni wierzyciele zajęli majątek wspólników. Nawet wtedy, gdy jest to jednoosobowa spółka z.o.o.

Czy wspólnicy w spółce z.o.o. muszą płacić składki na ZUS?

To zależy. Sam fakt bycia wspólnikiem nie pociąga obowiązku płacenia składki zdrowotnej i społecznej. Jednak gdy wspólnik stanie się pracownikiem lub zleceniobiorcą spółki, powinien odprowadzać odpowiednie składki. Pewnym obejściem konieczności płacenia składki na ZUS może być wybór prezesa spółki z.o.o. poprzez powołanie. Nie rodzi ono bowiem stosunku pracy, a jedynie jest wewnętrznym stosunkiem organizacyjnym.

Jednoosobowa spółka z.o.o. a ZUS

Jeżeli spółka z o.o. ma tylko jednego wspólnika, który dysponuje 100% udziałów, musi on odprowadzać składki na ZUS. Według prawa i interpretacji sądów, jest on traktowany tak samo jak przedsiębiorca. Zatem ma on takie same zobowiązania wobec państwa, jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Rozwiązaniem może być przekazanie części udziałów innej osobie. Nie powinno to być jednak 1 procent udziałów, a przynajmniej 10 procent. W ten sposób unikniemy posądzenia, że jest to wkład minimalny, a osoba z pakietem kontrolnym powinna i tak zapłacić składki.

Mały ZUS niedostępny dla spółek z.o.o.

Niewielką niedogodnością przy płaceniu składek w spółce z.o.o. jest niedostępność tzw. małego ZUS-u. W przeciwieństwie do jednoosobowej działalności gospodarczej, przez pierwsze 2 lata nie będziemy mogli cieszyć się niższymi zobowiązania wobec państwa.

Jednakowe prawa wspólników

Każdy ze wspólników ma jednakowe prawa i obowiązki. Są tutaj jednak pewne wyjątki, które mogą zostać zawarte w umowie spółki. Może tam pojawić się zapis o uprzywilejowaniu udziału danego wspólnika w kwestii prawa głosu, podziału dywidendy lub majątku w przypadku likwidacji spółki. Jednak podstawowy zestaw praw zawsze jest taki sam, dla wszystkich członków spółki z.o.o.

Najważniejsze prawa i obowiązki wynikających z faktu bycia wspólnikiem w spółce z.o.o.

Prawo do kontroli spółki

Wspólnik (lub upoważniona przez niego osoba) może w dowolnym momencie przeglądać księgi i inne dokumenty spółki, dokonywać bilansu finansów oraz zwracać się do zarządu o wyjaśnienia. Prawo do kontroli może zostać wyłączone lub ograniczone, gdy w spółce z o.o.o. została ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. Istnieje także możliwość, że zarząd odmówi wspólnikowi możliwości realizacji prawa do kontroli. Może tak zrobić, gdy istnieje obawa, że uzyskane informacje zostaną wykorzystane wbrew interesowi spółki – na jej szkodę. W takim wypadku wspólnik może chcieć zrealizować swoje prawo do kontroli rozstrzygając o nim na drodze uchwały wspólników, a gdy je nie uzyska – na drodze sądowej.

Prawo do głosu i uczestnictwa w Zgromadzeniu wspólników

Każdy wspólnik ma nieograniczone prawo do uczestnictwa w Zgromadzeniu wspólników. Organ ten jest najwyższą władzą w spółce z.o.o. Poszczególne decyzje są rozpatrywane na drodze głosowania. Decyduje większość bezwzględna, lub w ważniejszych kwestiach większość kwalifikowana. Każdy wspólnik ma prawo do głosu na Zgromadzeniu wspólników. Ilość głosów każdego wspólnika zależy od ilości posiadanych udziałów. Jeżeli w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością są utworzone udziały o nierównej wartości nominalnej, ilość głosów jest ustalana w myśl zasady, że dla każdych 10 złotych wartości takiego udziału, przypada jeden głos (chyba, że umowa spółki przyjęła inne założenia). Nie ma możliwości przeniesienia prawa do głosu na inny podmiot, bez jednoczesnego zbycia a jego rzecz swoich udziałów.

Prawo do udziału w zyskach

Wspólnicy partycypują w zyskach wypracowanych przez spółkę. Na podstawie rocznego sprawozdania finansowego jest określana dywidenda, która zostanie wypłacona wspólnikom. Dokładna kwota oraz termin wypłaty dywidendy są ustalane przez Zgromadzenie wspólników. To ono decyduje, czy całość zysków zostanie podzielona pomiędzy wspólników, czy może ich część pozostanie w spółce z przeznaczeniem na jej rozwój.

Prawo do zbywania udziałów

Wspólnik ma prawo do sprzedania swoich udziałów. Może to zrobić w formie umowy sprzedaży, darowizny lub umowy nienazwanej. Możliwa jest także sprzedaż części udziałów lub udziału. Umowa spółki może w pewnym stopniu regulować zbycie udziałów, ale nie może pozbawić wspólników prawa do niego.

Obowiązek wniesienia wkładu i dopłat

Każdy ze wspólników musi wnieść wkład pieniężny lub niepieniężny, który pokryje wartość nabywanych przez nich udziałów w spółce z.o.o. i zostanie przeznaczony na poczet kapitału zakładowego. W przypadku strat bilansowych (ale nie tylko), wspólnicy mogą zostać proszeni o dokonanie dopłat, aby pokryć deficyt finansowy. Wysokość dopłaty zależy od ilości posiadanych udziałów. Gdy sytuacja finansowa spółki jest naprawdę niekorzystna, wspólnicy mogą zadecydować, że najbardziej opłacalne będzie rozwiązanie spółki.

Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

Niektórzy wspólnicy mogą zostać zobligowani do świadczenia na rzecz spółki świadczeń niepieniężnych. Chodzi o wykonanie określonego rodzaju pracy związanej z działalnością spółki. Za takie świadczenia należy się wypłacenie wspólnikowi przez spółkę wynagrodzenia. Nawet, gdy spółka z o.o. zanotuje stratę, musi ono zostać w całości przekazane.
W następnym tekście na naszym blogu dowiecie się jak założyć spółkę LLC w Stanach Zjednoczonych.