Zarząd spółki z o.o.

Zarząd spółki z o.o. jest jej nierozerwalną, integralną częścią; tak jak wskazuje jego nazwa, zarząd prowadzi sprawy dotyczące spółki z o.o. oraz reprezentuje ją. Do zarządu spółki z o.o. może należeć jeden lub więcej wspólników, ale nie ma obowiązku, aby członek zarządu był jednocześnie wspólnikiem. Może on równie dobrze być osobą powołaną z „zewnątrz”. Zazwyczaj członek zarządu może zostać powołany do pełnienia tej funkcji przez uchwałę wspólników. Mogą uczynić to zarówno powołując z osobna każdego z członków, jak i wszystkich naraz na wspólną kadencję. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy umowa spółki z o.o. zastrzega inny sposób powołania członków zarządu. Podstawami prawnymi umożliwiającymi funkcjonowanie członków zarządu i nadającymi im kompetencje prawne w reprezentowaniu spółki z o.o. są: umowa spółki z o.o., regulamin zarządu, oraz przepisy prawne zawarte w kodeksie spółek handlowych. Sam kodeks spółek handlowych określa również dwie formy działań prowadzonych przez członków zarządu: podejmowanie decyzji dotyczących wewnętrznej działalności spółki oraz reprezentowanie jej na zewnątrz, co oznacza przyjmowanie oraz składanie oświadczeń woli w imieniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Kadencja członka zarządu spółki z o.o.

Zazwyczaj kadencja członka zarządu trwa rok i wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, które zatwierdza sprawozdanie finansowe za odbyty przez członka zarządu pełen rok obrotowy. Jeśli członek zarządu został powołany na okres dłuższy niż jeden rok, jego mandat zostaje odwołany w dniu zgromadzenia wspólników, które zatwierdza sprawozdanie finansowe ostatniego roku pełnienia przez członka zarządu tej funkcji. Jeśli członkowie zarządu powołani zostali na wspólną kadencję, mandat członków zarządu powołanych wcześniej upływa z dniem skończenia się kadencji członków powołanych grupowo.

Te sytuacje zakładają standardową formę umowy spółki z o.o.: jeśli umowa stanowi inaczej, mogą one mieć inny, ustanowiony w umowie, przebieg. Członek zarządu zostaje usunięty z tej roli również w przypadku śmierci, rezygnacji lub odwołania przez uchwałę wspólników.

Prawa członków zarządu spółki z o.o.

Członkowie zarządu mają prawo do reprezentowania spółki z ograniczoną odpowedzialnością oraz prowadzenia jej spraw we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych. Nie jest możliwe ograniczenie praw reprezentowania spółki przez członka zarządu wobec osób trzecich. Oznacza to, że nawet jeśli członek zarządu przekroczy swoje uprawnienia, to sama spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie prawnie zobowiązana do spełnienia wszelkich zaciągniętych zobowiązań. Członkowie zarządu przy reprezentowaniu spółki z o.o. powinni również używać swojego podpisu w takiej formie, w jakiej złożyli jego wzór w aktach rejestrowych. Wyjątkami są sytuacje, gdy spółka z o.o. nie może być reprezentowana przez zarząd. Ma to miejsce w momentach, w których konieczne jest uniknięcie konfliktu interesów. Zarząd nie może reprezentować spółki z o.o. przy sporze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z członkiem zarządu lub też w umowie z nim. Spółka z o.o. jest wtedy reprezentowana przez radę nadzorczą lub też przez pełnomocnika powołanego uchwałą wspólników.

Drugim takim scenariuszem jest moment, gdy wspólnik wnosi powództwo o naprawę szkody wyrządzonej spółce z o.o. przez zarząd. Kolejną możliwością jest spór dotyczący unieważnienia uchwały wspólników; jeśli uchwałą wspólników został powołany pełnomocnik, to on reprezentuje spółkę. Jeśli nie ma pełnomocnika, a zarząd nie może spółki z o.o. reprezentować, sąd wyznacza do reprezentacji spółki kuratora. W sytuacji, gdy spółka z o.o. jest jednoosobowa, jedyny wspólnik nie może reprezentować spółki z o.o. (z wyjątkiem momentu zgłoszenia jej do KRS). Gdy dodatkowo wszystkie udziały spółki z o.o. należą do jednego wspólnika (lub też do jednego wspólnika i spółki), oświadczenia woli tego wspólnika muszą mieć formę pisemną; inaczej są one nieważne.

Reprezentacja spółki z o.o.

Sposób reprezentacji spółki z o.o. przez wieloosobowy zarząd jest określony w umowie spółki z o.o. Jeśli umowa spółki z o.o. nie stanowi inaczej, składanie oświadczeń w imieniu spółki z o.o. wymaga dwóch członków zarządu lub jednego członka zarządu i prokurenta. Umowa spółki z o.o. może również zastrzec, że złożenie oświadczenia woli dotyczącego praw i zobowiązań majątkowych powyżej pewnej określonej kwoty wymaga współdziałania dwóch członków zarządu; poniżej tej kwoty każdy z członków może działać samodzielnie.

Jeżeli umowa spółki  z o.o. nie stanowi inaczej, członków wieloosobowego zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dotyczą następujące zasady: Każdy z członków zarządu ma prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki z o.o.. Jeśli sprawy te nie przekraczają zakresu normalnych czynności spółki z o.o., może on je prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu. Jeżeli sprawa przekracza zakres normalnych czynności spółki lub gdy co najmniej jeden z pozostałych członków zarządu zgłosi swój sprzeciw, prowadzenie tej sprawy wymaga uprzedniej uchwały zarządu. Uchwała zarządu może zostać powołana w momencie, gdy wszyscy z członków zarządu zostali prawidłowo powiadomieni o posiedzeniu zarządu. Uchwała zostaje podjęta poprzez bezwzględną większość głosów. Jeśli umowa spółki z o.o. tak stanowi, w momencie równości głosów o rozstrzygnięciu powołania uchwały może zadecydować prezes zarządu. Umowa spółki określa również uprawnienia prezesa do kierowania pracą zarządu. Powołanie prokurenta spółki z o.o. wymaga jednogłośnej zgody od członków zarządu; odwołać go może jednak każdy z członków zarządu. Jeżeli chodzi o odwołanie członka zarządu, to może mieć ono miejsce poprzez uchwałę wspólników. Również określone przez umowę spółki podmioty (np. rada nadzorcza spółki z o.o.) mogą mieć do tego prawo. Umowa może też ograniczać przypadki, w których możliwe jest odwołanie członka zarządu tylko do ważnych powodów. Odwołanie członka zarządu pozbawia go jedynie uprawnień związanych z tą funkcją; osobno muszą zostać rozpatrzone inne kwestie, związane na przykład z umową o pracę członka zarządu. Ta sprawa musi zostać rozstrzygnięta w zgodzie z prawem pracy.

Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o.

Bycie członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością niesie ze sobą również odpowiedzialności. Bycie w zarządzie oznacza odpowiedzialność cywilną, karną oraz (w pewnych przypadkach) również finansową. Członkowie zarządu są odpowiedzialni za zobowiązania podatkowe spółki z o.o., takie jak ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz fundusz pracy. Jeśli wspólnik jest równocześnie członkiem zarządu, jest on odpowiedzialny na równi z innymi członkami zarządu. Bycie jednocześnie wspólnikiem oraz członkiem zarządu nie zwalnia go z tej odpowiedzialności.

Mimo tytułowej ograniczonej odpowiedzialności spółek z o.o. wierzyciele mogą wymagać od członków zarządu spółki uregulowania wierzytelności ze swoich osobistych środków, jeśli tylko wykażą najpierw niezaspokojone zobowiązanie spółki wobec siebie, stwierdzone tytułem wykonawczym oraz nieudaną próbę egzekucji z majątku spółki z o.o.. Jednak, dzięki charakterowi spółki z o.o., członkowie zarządu mogą uniknąć odpowiedzialności finansowej. Aby to zrobić, mogą zrobić jedną z kilku rzeczy. Pierwszą jest okazanie, że we właściwym czasie i w zgodzie z właściwymi procedurami ogłoszona została upadłość spółki z o.o.. Kolejną, w przypadku gdy upadłość nie została właściwie ogłoszona, członek zarządu może udowodnić, że stało się tak nie z jego winy. Zarząd może również udowodnić, że mimo niezgłoszenia upadłości lub braku wszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł żadnych szkód. Wykazanie chociaż jednej z tych opcji uwalnia członka (lub członków zarządu) od osobistej odpowiedzialności finansowej.
W następnym tekście na naszym blogu przeczytasz, o tym co powinieneś wiedzieć przed założeniem spółki z o.o.