Likwidacja spółki z o.o.

Posted on 17 czerwca 2016 By priximuser11

Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Postępowanie likwidacyjne spółki z o.o. nie jest prostą i szybką operacją, wiąże się bowiem z podjęciem wielu działań przewidzianych prawem, które doprowadzą do ostatecznej likwidacji firmy.
Jest to końcowy etap istnienia spółki, gdy nie ma już dalszej możliwości jej funkcjonowania. Rozwiązaniem pośrednim jest możliwość zawieszenia jej działalności na czas określony przepisami prawa gospodarczego, co r art. 14 a Ustawy z 2 lipca 2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej. Drugim wariantem jest możliwość sprzedaży spółki, ale może się okazać, że nie znajdzie się nabywca. Jeśli jednak żadna z tych opcji nie jest możliwa do zrealizowania, ostatecznym rozwiązaniem będzie likwidacja spółki z o.o.
Przyczyny rozwiązania spółki określa art. 270 Kodeksu spółek handlowych, który wskazuje na: przyczyny przewidziane w umowie, uchwałę wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu jej siedziby za granicę. Uchwała ta musi zostać potwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza, może wynikać z ogłoszenia upadłości spółki bądź z powodu innych przewidzianych prawem przyczyn.
Z kolei cele likwidacji spółki z o.o. zawiera art. 282 § 1 wymienionego wyżej Kodeksu, a są nimi: zakończenie bieżących interesów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie majątku spółki z o.o.. Nowe interesy mogą być wszczęte tylko w sytuacji, kiedy jest to niezbędne do zamknięcia spraw w toku.
Cała procedura dotyczy także tych spółek z o.o., które nawet nie rozpoczęły prowadzenia działalności gospodarczej, ani nie zaciągnęły zobowiązań; wykreślenie z rejestru handlowego jest możliwe dopiero po przeprowadzeniu likwidacji w całości, co potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z dn. 18 stycznia 1994 r. (III CZP 178/93).

Działania związane z procedurami likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

1. Uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki z o.o.:

W praktyce, pierwszym, przewidzianym prawnie działaniem jest podjęcie przez zgromadzenie wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki z o.o.. Stanowi to podstawę rozpoczęcia całej procedury likwidacyjnej. Według art. 246 Kodeksu spółek handlowych przyjęcie uchwały wymaga większości 2/3 głosów, chyba że w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością znajduje się inny, bardziej restrykcyjny zapis. Uchwała obligatoryjnie, pod rygorem nieważności, musi być stwierdzona protokołem notarialnym, na co wskazuje art. 270 pkt 2 wymienionego wyżej Kodeksu.

2. Wybranie likwidatorów:

Od momentu rozpoczęcia procesu likwidacji spółki z o.o. funkcje, jakie do tej pory pełnił zarząd, przejmują likwidatorzy. Zasadniczo likwidatorami zostają członkowie zarządu spółki z o.o., ale wspólnicy mogli w umowie albo w późniejszej uchwale wyznaczyć do tej roli inne osoby, również samych siebie. Jeśli o postawieniu spółki z o.o. w stan likwidacji orzeka sąd, wtedy sąd podejmuje decyzję o tym, kogo powoła na likwidatorów; jednocześnie również tylko sąd może ich odwołać z pełnionej funkcji.
Likwidatorem może zostać tylko osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych i nie ciąży na niej prawomocny wyrok za przestępstwa wymienione w art. 18 § 2 Kodeksu spółek handlowych, z zastrzeżeniem art. 18 § 2 – 3. Może nim być także – w myśl art. 214 § 1 wspomnianego wyżej Kodeksu – członek rady nadzorczej i komisji rewizyjnej spółki z o.o.
Z dniem otwarcia likwidacji wygasa prokura, czyli specjalny rodzaj pełnomocnictwa, upoważniający do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych, związanych
z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Podobnie jak wcześniej członkowie zarządu, tak teraz – zgodnie z art. art. 299 Kodeksu spółek handlowych – to likwidatorzy spółki z o.o. ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w czasie pełnienia tej funkcji. Potwierdza to także uchwała Sądu Najwyższego dnia 28 stycznia 2010 r. (sygn. akt 91/09).
W stosunkach wewnętrznych likwidatorzy mają obowiązek stosować się do uchwał podjętych przez wspólników, zaś w zakresie stosunków zewnętrznych w odniesieniu do likwidatorów zastosowanie mają przepisy dotyczące członków zarządu, co określa art. 283
§ 1 Kodeksu spółek handlowych. Oznacza to, że likwidatorzy mają prawo do reprezentowania spółki oraz prowadzenia jej spraw tak samo, jak członkowie zarządu.
Warto także wiedzieć, że pomimo wszczęcia procedury likwidacji spółki z o.o. nadal istnieją
i funkcjonują inne jej organy, tzn. rada nadzorcza i komisja rewizyjna, jeśli takie były powołane. Dotyczy to także uprawnień wspólników do kontroli, co nadal pozostaje w mocy na podstawie art. 212 Kodeksu spółek handlowych.

3. Zgłoszenie o otwarciu likwidacji do Krajowego Rejestru Sądowego, umieszczenie stosownego ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym:

Otwarcie likwidacji wymaga złożenia stosownego wniosku do sądu rejestrowego. Zgłoszenia takiego wniosku dokonują likwidatorzy na urzędowych formularzach KRS-Z61 wraz z KRS-ZR i KRS-ZK. We wniosku wskazuje się fakt samego otwarcia likwidacji, imiona i nazwiska likwidatorów, ich adresy, wszelkie szczegóły dotyczące sposobu reprezentowania spółki z o.o. przez likwidatorów i związane z tym kwestie, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowych zasadach reprezentowania spółki. Do wniosku dołącza się notarialnie stwierdzony protokół, zawierający uchwałę o rozwiązaniu spółki podjętą przez wspólników, a także złożone w sądzie bądź poświadczone notarialnie wzory podpisów likwidatorów, jeżeli osoby powołane do tej funkcji nie uczyniły tego wcześniej, na przykład pełniąc funkcję członka zarządu. Prawo i obowiązek takiego zgłoszenia ma każdy z likwidatorów. Do tego dołącza się również odpowiednie wnioski do urzędu skarbowego (NIP-2), GUS (RG1) oraz informację dla ZUS. Wniosek podlega opłacie w wysokości
250 zł, do kwoty tej należy także doliczyć koszt ogłoszenia w Monitorze Sądowym
i Gospodarczym. Dowód dokonania opłaty sądowej oraz opłaty za ogłoszenie w Monitorze także powinien znaleźć się wśród składanych dokumentów.
Należy mieć na uwadze, aby we wnioskach kierowanych do sądu oraz odpowiednich instytucji i urzędów posługiwać się nazwą spółki z dopiskiem „w likwidacji”.

Likwidatorzy umieszczają ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o rozwiązaniu spółki z o.o. i otwarciu likwidacji, wzywają w ten sposób wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia publikacji ogłoszenia. Treść wezwania nie może zawierać żadnych zastrzeżeń w stosunku do wierzycieli spółki z o.o.. Nie można zawrzeć tam informacji, że jeśli wierzyciele spółki z o.o. nie zareagują, będzie to równoznaczne ze zrzeczeniem się przez nich roszczeń. Z kolei, jeśli likwidatorzy mają wiedzę o istnieniu wierzycieli, którzy się nie jeszcze nie zgłosili lub ich wierzytelności nie są wymagalne albo sporne, powinni złożyć do depozytu sądowego sumę potrzebną do zaspokojenia lub zabezpieczenia takich zobowiązań.
Art. 693 Kodeksu postępowania cywilnego zobowiązuje wtedy likwidatorów spółki do złożenia wniosku w sądzie rejonowym właściwym według miejsca wykonania zobowiązania. Należy określić zobowiązanie, przy którego wykonaniu składa się przedmiot do depozytu, przedstawić okoliczności uzasadniające złożenie, oznaczyć przedmiot, który ma być złożony, wskazać osobę, której przedmiot ma być wydany, oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić. Wniosek ten podlega opłacie sądowej w wysokości 100 zł.

Przedmiot świadczenia zostaje złożony do depozytu dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu po rozpoznaniu wniosku. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy przedmiotem składanym do depozytu jest suma pieniężna wyrażona w złotych. Wówczas pieniądze można przelać na rachunek depozytowy sądu jednocześnie ze złożeniem wniosku, a w jego treści dodatkowo wnosić o zezwolenie na złożenie do depozytu. Wydanie postanowienia przez sąd może się bardzo wydłużyć w przypadku, gdy wierzyciel lub jego miejsce zamieszkania nie są znane. Sąd poszukuje wówczas informacji o wierzycielu poprzez ogłoszenie prasowe, a jeśli nie odniesie ono skutku, sąd ustanowi kuratora, zaś wnioskodawca poniesie koszty ogłoszenia oraz wynagrodzenia kuratora.
Takie regulacje prawne pozwalają wierzycielom likwidowanej spółki dochodzić swoich wierzytelności, mogą oni złożyć zgłoszenie w dowolnej formie, choć istotne jest, aby oświadczenia wierzycieli były poparte jakimiś dowodami zgłaszanej wierzytelności.

Ważne jedynie jest ograniczenie terminem trzech miesięcy od ogłoszenia Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Upłynięcie tego terminu nie upoważnia automatycznie likwidatorów do podziału majątku. Art. 286 § 1 Kodeksu spółek handlowych stwierdza, że podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.

4. Sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji spółki z o.o.:

Kolejnym etapem w procedurze likwidacji spółki z o.o. jest sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji spółki. Ten obowiązek spoczywa na likwidatorach, którzy następnie przedkładają bilans do zatwierdzenia zgromadzeniu wspólników.
W bilansie likwidacyjnym trzeba ująć wszystkie składniki aktywów według ich wartości zbywczej. Warto wyjaśnić, jak zdefiniować pojęcie wartości zbywczej. Prawo nie precyzuje tego terminu, ale należy przyjąć, że termin ten powinien być utożsamiany z wartością godziwą, rozumianą bardziej jako wartość rynkowa. Tak więc na przykład grunty czy nieruchomości powinny być oszacowane i wycenione nie po koszcie historycznym, ale według ich realnej wartości rynkowej.
Zgodnie z art. 52 ust. 3 w zw. z art. 12 ust. 2 Ustawy o rachunkowości, bilans otwarcia likwidacji należy sporządzić w terminie 15 dni od zajścia zdarzeń, które spowodowały otwarcie likwidacji, jednak nie później niż w ciągu 3 miesięcy od tej daty. Jeżeli proces likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością trwa dłużej niż rok, likwidatorzy powinni po upływie każdego roku obrotowego składać zgromadzeniu sprawozdanie roczne ze swej działalności oraz sprawozdanie finansowe. Za rok obrotowy w przypadku likwidacji uważa się 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych liczonych od dnia rozpoczęcia likwidacji danej spółki z o.o..

5. Przeprowadzenie czynności likwidacyjnych:

Do kluczowych zadań likwidatorów, wynikających z przepisów prawa, należy zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie majątku spółki. Nowe interesy mogą być wszczynane tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku. Określa to art. 282 Kodeksu spółek handlowych. Ta regulacja nie wyklucza więc całkowicie zawierania nowych umów, jednak ich celem ma być zamykanie bieżących spraw spółki z o.o., ściąganie wierzytelności, wypełnianie zobowiązań oraz spieniężanie majątku likwidowanej spółki.
Ważnym zadaniem likwidatorów jest upłynnienie majątku spółki z o.o., a poza jego spieniężeniem – także rozliczenie się z wierzycielami, również poprzez wydanie im składnika majątku likwidowanej spółki. Ściąganie wierzytelności i wypełnianie zobowiązań dotyczy nie tylko osób trzecich, ale i wspólników. Likwidatorzy mogą wnioskować w tym celu o postępowanie sądowe, posiadane przez spółkę nieruchomości mogą być zbywane poprzez publiczne licytacje, zaś z tzw. wolnej ręki jest to możliwe jedynie wtedy, gdy taką decyzję podejmą wspólnicy w ramach uchwały i po cenie nie niższej niż zostało to określone we wspomnianej uchwale.
Należy podkreślić, że wykreślenie spółki z o.o z Krajowego Rejestru Sądowego jest możliwe, jeżeli w wyniku zakończonego postępowania likwidacyjnego zostanie spieniężony cały majątek spółki, a pozostaną niewypełnione zobowiązania ciążące na tej spółce – takie było postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 września 2007 r. (II CSK 240/07).

6. Sporządzenie sprawozdania likwidacyjnego i złożenie wniosku o wykreślenie spółki z Krajowego Rejestru Sądowego:

Gdy wszystkie czynności likwidacyjne zostaną zakończone, wówczas likwidatorzy sporządzają sprawozdanie finansowe na 1 dzień poprzedzający podział między wspólników tej części majątku spółki z o.o., która pozostała po zabezpieczeniu roszczeń wierzycieli, a to z kolei nie może nastąpić, na podstawie art. 286 Kodeksu spółek handlowych, przed upływem sześciu miesięcy od ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Podział pozostałego po spłacie wierzycieli majątku następuje proporcjonalnie do udziałów poszczególnych wspólników, chyba że inne są ustalenia w umowie spółki z o.o..
Przygotowane sprawozdanie zatwierdza zgromadzenie wspólników. Jeżeli zgromadzenie wspólników, które miało zatwierdzić sprawozdanie, nie doszłoby do skutku z powodu braku quorum, wówczas likwidatorzy mogą podejmować dalsze działania likwidacyjne, choć sprawozdanie formalnie nie zostało zatwierdzone. Potem następuje jego ogłoszenie
w likwidowanej spółce, zaś kolejnym działaniem jest złożenie sprawozdania w sądzie rejestrowym z wnioskiem o wykreślenie spółki z o.o. z Krajowego Rejestru Sądowego.
Nie jest to jednak jedyne sprawozdanie finansowe. Ostatnie w trakcie likwidacji spółki jest sporządzane na dzień zakończenia likwidacji, co powinno nastąpić w ciągu trzech miesięcy od zakończenia podziału pozostałej części majątku spółki między wspólników. Jest ono również zatwierdzane przez zgromadzenie wspólników, ogłoszone w spółce i złożone do właściwego sądu rejestrowego.
Zgodnie z art. 694 5 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, spółka z o.o. przestaje ostatecznie istnieć w momencie, gdy uprawomocni się postanowienie zarządzające jej wykreślenie
z Krajowego Rejestru Sądowego. Jednak księgi i dokumenty spółki z o.o. przechowuje nadal osoba wskazana w umowie spółki lub ustalona poprzez uchwałę wspólników. Jeśli nie ma takiej osoby, wówczas wyznacza ją sąd rejestrowy.

7. Formalności końcowe:

Ostatnie działania, do których zobowiązani są likwidatorzy spółki z o.o., to konieczność powiadomienia o jej rozwiązaniu urząd skarbowy oraz inne stosowne instytucje. Tak więc do formalności końcowych należy zaliczyć złożenie do właściwego urzędu skarbowego zeznania podatkowego z dołączonym sprawozdaniem finansowym i zawiadomieniem o zakończeniu postępowania likwidacyjnego. Należy wystąpić do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w celu złożenia wniosku o wykreślenie zlikwidowanej spółki z o.o. z rejestru podatników VAT. Wniosek taki składa się na urzędowym formularzu VAT-Z. Jeszcze jednym obowiązkiem jest złożenie deklaracji NIP-2, aby zawiadomić o zmianie statusu podatnika w podatku dochodowym, a na końcu zawiadamia się Główny Urząd Statystyczny
o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej przez zlikwidowaną spółkę z o.o.

Podsumowanie – o czym warto pamiętać?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może zostać zamknięta bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.

Przede wszystkim ma to na celu zapewnienie wierzycielom dochodzenia swoich wierzytelności.

Dopiero po wypełnieniu zobowiązań wierzycieli można dokonać podziału pozostałego majątku likwidowanej spółki między wspólników proporcjonalnie do ich udziałów.

Byt prawny likwidowanej spółki z o.o. zostaje zakończony wtedy, gdy uprawomocni się postanowienie zarządzające jej wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego.

Postępowanie likwidacyjne spółki jest procesem długotrwałym, wymagającym podjęcia wielu działań proceduralnych.

W następnym tekście na naszym blogu przedstawiamy jakie są różnice między rejestracją spółki z o.o. przez internet w systemie S24 a zakładaniem spółki z o.o. w sposób tradycyjny z wykorzystaniem notariusza. Zobacz czym się różni rejestracja spółki z o.o. przez internet od zakładania spółki w sposób tradycyjny.